W ramach projektu Ministerstwa Sportu i Turystyki zaplanowano przygotowanie i wydanie publikacji: Rola wzorców osobowych w wychowaniu i katechizacji w świetle projektu „Olimpiada wiedzy i wartości w sporcie”.

Kościół ciągle szuka nowych form i metod nauczania, wychowania, katechezy i ewangelizacji, które podnoszą jakość działalności duszpasterskiej wśród dzieci i młodzieży. Niewątpliwie jednym ze współczesnych elementów ożywiających przekaz religijnych treści w wychowaniu i katechezie jest wykorzystanie sportu jako czytelnej ilustracji, ukazującej wartości rozwoju człowieka. Dlatego wśród licznych zjawisk, będących dziś swoistego rodzaju znakami czasu, ważne miejsce w integralnym rozwoju dzieci i młodzieży zajmuje przestrzeń sportu i szeroko rozumiana kultura fizyczna. Powszechne zainteresowanie młodych tematyką sportu stanowi wyzwanie dla edukacji, wychowania, katechezy, ewangelizacji. Odpowiednio prezentowana tematyka sportu może kształtować właściwe wartości i wzorce wśród dzieci i młodzieży.

Na powstanie niniejszego opracowania złożyło się kilka ważnych czynników. Publikacja jest owocem zarówno wieloletnich poszukiwań naukowych autora na gruncie wzajemnego przenikania się sportu, edukacji, wychowania, ewangelizacji i katechizacji, jak również realizowanego od ponad dziesięciu lat autorskiego projektu o nazwie Olimpiada Wiedzy i Wartości w Sporcie.
Projekt Olimpiada Wiedzy i Wartości w Sporcie ma charakter edukacyjno-wychowawczy i jest skierowany do uczniów szkół średnich. Jego zasięg jest ogólnopolski. Na przestrzeni lat 2012-2023 wzięło w nim udział kilkanaście tysięcy młodych ludzi z całej Polski, reprezentujących różne szkoły średnie. Głównymi organizatorami „Olimpiady” są: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej oraz Wydział Katechetyczny Kurii Diecezjalnej w Opolu. OWiWwS w swej zasadniczej strukturze składa się z kilku etapów. Pierwszy etap – szkolny, polega na napisaniu przez chętnych uczniów danej szkoły testu dostarczanego przez organizatorów. Testy wewnątrzszkolne mają za zadanie wyłonić pięciu najlepszych uczniów, którzy następnie biorą udział w etapie finałowym. To drugi etap projektu, w ramach którego uczniowie najpierw rozwiązują finałowy test wiedzy, a po nim odbywa się spotkanie ze znanymi sportowcami, wpisującymi się w tematykę danej edycji projektu. Całość edycji kończy etap trzeci, czyli konferencja popularno-naukowa. Ważnymi elementami konferencji są nie tylko wykłady specjalistów i dyskusja panelowa z udziałem ludzi sportu, lecz także wręczenie nagród laureatom. Celem głównym Olimpiady Wiedzy i Wartości w Sporcie jest nie tylko przekaz wiedzy o sporcie i sportowcach, ale przede wszystkim wydobywanie wartości i ukazywanie sportowców jako autentyczne wzorce osobowe.
Opracowanie zmierza do ukazania na ile i w jaki sposób projekt OWiWwS, uwypuklając wartości obecne w sporcie i wskazując na sportowe i religijne wzorce osobowe, skutecznie uczestniczy w procesie wychowania i katechizacji młodzieży. Odwołuje się do nauczania Kościoła i literatury przedmiotu na temat sportu oraz wychowania poprzez sport. Prezentuje również treści zawarte w materiałach przygotowanych w związku z kolejnymi edycjami projektu OWiWwS.
Publikacja składa się z pięciu rozdziałów. Przeprowadzona w pierwszym rozdziale analiza odpowiednio wybranej literatury dotyczącej problematyki roli wzorca osobowego w procesie wychowania potwierdziła istotną rolę wzorców osobowych w procesie wychowania, katechezy i ewangelizacji. Zauważono przy tym, że w różnych działaniach wychowawczych i katechetycznych coraz to bardziej zaczynają dochodzić do głosu wzorce osobowe zaczerpnięte między innymi ze świata sportu. Skoro uczniowie nierzadko dziś identyfikują się z tymi wzorcami, to wydają się być one swoistego rodzaju znakiem czasu na gruncie procesów wychowawczych. Sportowe wzorce stają się inspiracją do naśladowania ich w codziennym życiu.
W rozdziale drugim podjęto próbę syntetycznego ujęcia zjawiska sportu w kontekście procesu wychowania, katechezy i ewangelizacji. Przeprowadzona naukowa refleksja wykazała, iż sport nie tylko pełni rolę służebną, ale również posiada niezaprzeczalną wartość samą w sobie i dlatego należy go postrzegać jako współczesne narzędzie wychowania i ewangelizacji. Wyodrębnione w tej części opracowania idee olimpizmu i fair play, wydają się być najważniejszymi filarami wartościującymi sport i tym samym kluczowe w edukacji i wychowaniu. Wynikające z nich takie cechy jak: uczciwa gra, szacunek dla przeciwnika, wychowanie do właściwej postawy zwycięstwa i porażki, reguła równości w walce czy też reguła podporządkowania się zasadom rywalizacji są istotne z punktu widzenia oddziaływań edukacyjnych, wychowawczych i katechetycznych, a tym samym mają znaczący wpływ na kształtowanie postaw społecznych, moralnych, religijnych.
Trzeci rozdział publikacji szczegółowo przedstawia merytoryczno-formalne aspekty projektu Olimpiada Wiedzy i Wartości w Sporcie, który stanowi zasadniczy materiał źródłowy dla niniejszego opracowania. Chronologicznie ukazano stopniową ewolucję zarówno samego projektu, jak i jego założeń. Dzięki temu pokazano, iż „Olimpiada” ma wymiar edukacyjny i wychowawczy. Koncentruje się na przekazywanej uczniom wiedzy o sporcie i sportowcach, oraz pomaga młodym w procesie nabywania różnych cech osobowości. Sportowcy pełnią przy tym rolę godnego naśladowania wzorca osobowego.
Bardzo ważnym z punktu widzenia głównego celu niniejszej publikacji jest czwarty rozdział poświęcony promocji wartości sportu opisanych w sześciu publikacjach, którymi udało się zamknąć niektóre z edycji projektu. Autorzy opracowań z różnych dziedzin naukowych, między innymi takich jak: pedagogika, socjologia, teologia, filozofia starają się w nich wydobyć z różnych punktów widzenia wartości obecne w sporcie oraz ukazać sportowców, będących nośnikami tych wartości. Dzięki wnikliwej analizie naukowej dają odpowiedź na pytanie, w jaki sposób te wartości mogą być przydatne w całokształcie procesu wychowania, katechezy i ewangelizacji.
Bardzo ważny wydaje się ostatni rozdział niniejszego opracowania, który był próbą przeniesienia teorii sportu na praktykę wychowania, katechezy i ewangelizacji. Na początku tego rozdziału posłużono się oryginalną, samodzielnie wypracowaną kategoryzacją wzorców osobowych obecnych w projekcie Olimpiada Wiedzy i Wartości w Sporcie. Dokonując podziału na wzorce społeczne, humanistyczne, religijne, interpersonalne wyodrębniono z projektu sportowców, którzy wyraźnie pasują do wskazanych kategorii. Wybrani sportowcy zostali zaprezentowani w poszczególnych kategoriach w taki sposób, aby można było bezpośrednio ich wykorzystać w wychowaniu czy ewangelizacji. Następnie, odwołując się do pedagogicznego systemu prewencyjnego św. Jana Bosko, który skutecznie wykorzystuje sport w procesie integralnego wychowania, pokazano konkretne działania, takie jak „Parafiady” czy „Parafialne Kluby Sportowe”. Wskazano także na możliwości bezpośredniego wykorzystania sportu w katechezie, co widoczne jest w różnego rodzaju scenariuszach zajęć wychowania religijnego, w których wykorzystuje się sportowców jako wzorce osobowe. Rozdział piąty zamyka prezentacja kilku szkolnych kodeksów etyki, przygotowanych przez uczniów w ramach jednej z edycji „Olimpiady Wiedzy i Wartości w Sporcie”. Takie kodeksy, których treść zaczerpnięta jest z wartości obecnych w sporcie, są dobrym sposobem wykorzystania sportu w procesie edukacji, wychowania, ewangelizacji i katechizacji.
Tak ujęty materiał dotyczący roli sportowych wzorców osobowych w wychowaniu i katechizacji akcentuje nie tylko ich znaczenie dydaktyczne, wychowawcze, katechetyczne i ewangelizacyjne. Może inspirować do poszukiwania nowych strategii pracy duszpasterskiej z udziałem dzieci i młodzieży. Publikacja ma stanowić zachętę do odkrywania ciągle nowych wymiarów sportu oraz zastosowania ich na polu wychowawczych i katechetycznych oddziaływań wobec dzieci i młodzieży.